Ομιλία του Άγη Μπράτσου κατά την παρουσίαση της Σκληρής αφής στη Στοά του Βιβλίου στις 22.04.2005. Για τη συλλογή μίλησε ο ποιητής και κριτικός Γιώργος Βέης

Θα ξεκινήσω με την υπόθεση ότι σας αρέσουν τα μικρά μυστικά. Και θα σας πω ότι η εκδήλωσή μας αρχικά ήταν προγραμματισμένη για την 21η Απριλίου, αλλά για λόγους τεχνικούς βρισκόμαστε εδώ απόψε . Δεν έχω πειστεί ότι οι καλοί φίλοι πρέπει να συμπεριφέρονται ενίοτε πανομοιότυπα. Όσοι όμως από τους δικούς μου άκουσαν ότι η παρουσίαση της Σκληρής Αφής θα γινόταν τη συγκεκριμένη ημερομηνία αντέδρασαν λες και ήταν συνεννοημένοι: «Μα καλά, αυτή τη μέρα βρήκατε;». Αναρωτήθηκα τότε: Εάν η ποιητική μας βραδιά απείχε χρονικά από το πραξικόπημα που έγινε σαν χτες, θα είχαμε άλλοθι; Χρειάζεται η ποίηση άλλοθι;

Και για να ξεφύγουμε από το μικρόκοσμό μας, 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι ζούνε με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα. Με λιγότερο από 2 δολάρια ζούνε άλλα 2,7 δισεκατομμύρια, ενώ αμέτρητοι δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό. Μήπως ο ποιητής είναι ο θαυματοποιός που θα ξεδιψάσει τα πλήθη;

Παρά ταύτα, είδα την αντίδραση των φίλων σαν οιωνό. Όχι γιατί φάνηκε πως δε μας χαρακτηρίζει μια ξερή παθητικότητα, αλλά γιατί παραμονεύει ένας άγρυπνος κίνδυνος. Κι αυτός δεν είναι άλλος από την επιθυμία που έχει κανείς να αντιστέκεται χωρίς να έχει αποτολμήσει να κοιτάξει μέσα του και κυρίως να αντιστέκεται όταν δεν είναι ασκημένος να ακούει. Τι άραγε;  Εντός μας ρέουν λέξεις, φλέγονται συναισθήματα. Συναισθήματα που, όσο κι αν γερνάνε βάρβαρα, χάρις στο ίαμα που κάποιες λέξεις ενσταλάζουν φαντάζουν αλώβητα.

Ο ποιητής έχει ένα χάρισμα οδυνηρό. Είναι καταδικασμένος να νιώθει τα πάντα και να μεταπλάθει το άγνωστο σε φιλόξενο σύμπαν. Η ποίηση μας απογυμνώνει από τις βεβαιότητες. Η ποίηση καθιστά το αίνιγμα της ύπαρξης προσιτό, αφού η ουσία της είναι να αποκαλύπτει εκείνες τις λέξεις που ψιθυρίζουν μιαν άλλη ορατότητα ζωής. Κι ας μην ξεχνάμε ότι όλη η φρίκη σ’ ετούτο τον πλανήτη λέξεις μονίμως προϋπέθετε, και μάλιστα δημοφιλείς, όπως η αδελφοσύνη, η δικαιοσύνη, αλλά και στο όνομα της αγάπης κάθε μέρα, κάθε βράδυ πόση ξηρασία. Να, λοιπόν, που η ποίηση πολύ απέχει από το να κάνει δωρεές σε αναξιοπαθούντες. Αντιθέτως, μας θέλει χορτασμένους από επιβίωση, αλλά αιωνίως διψασμένους.

Για ποιο πράγμα αλήθεια; Μα διψασμένους για μια εναντίωση στην ακόρεστη λογική, ώστε να πιάνουμε τους απόηχους που μεγαλύνουν την αθωότητα. Και παρ’ όλο που αυτή η τέχνη δε μας προσφέρει το έδαφος για να υψωθούμε μακάριοι, μας δίνει εντούτοις εκείνο το νεράκι που εξευγενίζει το είδος μας. Αυτή η τέχνη υπόσχεται τη νεότητα στο πιο σαρωτικό όπλο που διαθέτουμε: στη φαντασία.

Κάθε εποχή η ποίηση, προκειμένου να μας βγάλει από το λαβύρινθο της αποξένωσης, έρχεται αντιμέτωπη με έναν πολύ γνώριμο μύθο. Βέβαια, σήμερα στη μάσκα του Μινώταυρου δεν καθρεφτίζονται μόνο οι σφαγές, η πείνα και άλλες προφανείς βαρβαρότητες. Η σύγχρονη προηγμένη τυραννία μάς ναρκώνει με μια ζωή ασφυκτικά ανώδυνη, ώστε να φαίνεται εύκολη υπόθεση η κατάκτησή της. Αλλά εάν αυτός ο κόσμος δεν αναμένει παρά μηχανικούς κατακτητές, γυμνούς από τη διαύγεια που μόνο το συναίσθημα χαρίζει, καμιά μαγεία δε θα αναβλύσει. Και όταν μιλάω για συναίσθημα, δεν υπονοώ ότι η ποίηση αναδεικνύει τη φωτεινή μας πλευρά. Ίσα ίσα, στο άπλετο σκοτάδι μας πορεύεται, αλλά του κάνει μια σπάνια χάρη: να λάμψει. Γι’ αυτό όσοι αντέχουν να ακούνε το σώμα χωρίς να το χαλάνε με σκέψεις ας χαράξουν στο δέρμα τους την ομηρική λέξη ΟΥΤΙΣ. Κι ας είναι αυτός ο κωδικός που θα σπάσει το ανεξήγητο που μας περιβάλλει και θα μας κατευοδώσει στο έσχατο ταξίδι μας προς τη λήθη.

Όσο για μένα, φεύγοντας από αυτό το υπόγειο που θέρμανε η παρουσία σας, αλλά η αισθητική του καθόλου δε με αγγίζει, θα γλιστρήσω σε ένα άλλο καταγώγιο, αυθεντικό. Εκεί με ήχους και καπνούς ανεξιχνίαστους θα αναπολήσω το σύνθημα La nueva vita. Ένα σύνθημα που δε λέει να ξεθωριάσει, όσο η πραγματική ζωή είναι απούσα. Η νέα ζωή, λοιπόν, η άλλη ζωή, που όλο έρχεται. Ιδίως για τους ελάχιστους που αναζητούν όσα όνειρα πνέουν ενάντια στην ευκολία.  Για τους ελάχιστους που καμιά πραγματικότητα δε μοιάζει ποτέ αρκετή.

Έτσι η ευχή του comandante Che να γίνουν τα παιδιά του καλοί επαναστάτες δεν αποκλείεται κατά βάθος να σημαίνει αυτό: να γίνουν καλοί Ποιητές.