Θυμωμένες αισθήσεις και στριμωγμένες προσδοκίες

Κριτική για τη συλλογή Αναπάντητες. Γράφει ο Δημήτρης Αθηνάκης, «Βιβλίο- Ιδέες», Η Καθημερινή, 4.3.2017

 

Ο Αγης Μπράτσος ως μονωδός της αστειότητας της ύπαρξης.

Ο Αγης Μπράτσος (γενν. 1963) γνωρίζει πλέον καλά τι σημαίνει ουσία. Εχοντας περάσει απ’ όλους τους κάβους της γραφής στην πορεία προς τη μινιμάλ ωριμότητα, ύστερα από τόσες ποιητικές καταθέσεις μάς παραδίδει το κουκούτσι της ποιητικής σκέψης, ενώ κι αυτό αργά το ξεφλουδίζει, ώσπου να μείνει ένα απόφθεγμα. Οχι, τα ποιήματα της πρόσφατης συλλογής του δεν είναι αποφθεγματικές απόπειρες· είναι αυτό που χάθηκε μέσα στον μετανεωτερικό ορυμαγδό της αφιλτράριστης πληροφορίας και του έξαλλου ή άκριτου πειραματισμού.

Ο Αγης Μπράτσος καταθέτει ποιήματα που ενυδατώνουν την ξεραμένη λεξιλαγνεία και εικονοποιία και τις μπολιάζουν με νόηση. Λέξη-κλειδί, η νόηση, η οποία επισκέπτεται την Ιστορία, την πόλη, το σώμα, τον φόβο και τη ρεαλιστική προσδοκία –αξιοπρόσεκτη η οποιαδήποτε αποφυγή ονειρικής έξαρσης–, καθώς εκείνη είναι που φιλτράρει το καθημερινό γίγνεσθαι, δίχως ποτέ να συναντάει τον κυνικό ορθολογισμό.

Εξάλλου, η παρουσία του ορθολογισμού στις «Αναπάντητες» μιξάρεται με την υπόκωφη, μα πάντα ρεαλιστική, νοσταλγία του μέλλοντος. Ο ποιητής με αυτήν ακριβώς τη νοητική επεξεργασία των ποιημάτων και της εικονοποιίας τους μοιραία οδηγείται στον ανελέητο σαρκασμό, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα ποιήματα της ενότητας «Σε τιμή γνωριμίας», όπου όλα τιτλοφορούνται από γρήγορα αυτοκίνητα, ενώ ο Μπράτσος τα χρησιμοποιεί για να σαρκάσει την ταχύτητα ως αντιθετικό σχήμα με τη ράθυμη ανακύκλωση της ύπαρξης.

Συνολικά, πέντε είναι οι ενότητες των «Αναπάντητων». Κάθε μία εξ αυτών, με πιο «θυμωμένη» εκείνη που τιτλοφορείται «XXX movies», επιβεβαιώνει τις στριμωγμένες προσδοκίες σ’ ένα μπαούλο που πάνω του κάθονται θυμωμένες αισθήσεις, έτοιμες να πάρουν τ’ όπλο τους. Το όπλο τους δεν είναι άλλο από τον ίμερο, εκείνο το πάθος που επιφέρει την κλινοπάλη, κατά τον Κωστή Παπαγιώργη.

Το οξυγόνο που δίνουν τα όνειρα για την επιβίωση έχει τελειώσει και ο Μπράτσος έχει αναλάβει το δύσκολο έργο του κατευνασμού του θυμού, όταν εκείνος κυριεύει τις αισθήσεις. Και το καταφέρνει. Ο ποιητής παίρνει τον ρόλο του μονωδού της αστειότητας –αν όχι της γελοιότητας– της ύπαρξης, που έχει αποφασίσει να μην πάρει στα σοβαρά τον εαυτό της.

Οι «Αναπάντητες» είναι μάλλον η καλύτερη στιγμή του Αγη Μπράτσου. Μια έξοχη στιγμή.